Łojotokowe zapalenie skóry to choroba zapalna skóry nazywana również złuszczaniem łuszczycowatym lub wypryskiem łojotokowym. Chorują na nią zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci, częściej mężczyźni niż kobiety. Na schorzenie to najbardziej narażeni są pacjenci z zaburzeniami nastroju i depresją, obniżoną odpornością – zwłaszcza nosiciele wirusa HIV i chorzy na AIDS, osoby cierpiące z powodu nowotworów, narażone na długotrwały stres, a także nadużywające alkoholu i nie dbające w odpowiedni sposób o higienę oraz odżywiające się nieprawidłowo. Chociaż ciągle prowadzone są badania i obserwacje kliniczne, nie udało się ustalić jednoznacznych przyczyn wywołujących łojotokowe zapalenie skóry. Eksperci przypuszczają, że jednym z powodów jest nadmierne wydzielanie łoju w miejscach, gdzie znajduje się najwięcej gruczołów łojowych. Wpływ na rozwój schorzenia mają też zaburzenia hormonalne i immunologiczne, podłoże genetyczne, a także zakażenia grzybicze skóry, zwłaszcza nadmierna kolonizacja grzybami z rodzaju Malassezia. Do czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby zalicza się ponadto zanieczyszczenia powietrza oraz podrażnienia skóry wywołane przez wodę i kosmetyki.
Objawy choroby
O łojotokowym zapaleniu skóry świadczą takie objawy, jak liczne plamy rumieniowate pokryte obficie żółtymi tłustymi łuskami. Są one zlokalizowane najczęściej na głowie, czole, nosie, policzkach, a także za uszami, w okolicy piersi i na plecach pomiędzy łopatkami. Symptomom tym towarzyszyć może zaczerwienienie skóry, a także uczucie swędzenia lub pieczenia. Tego typu objawy często nasilają się w okresie jesienno-zimowym, zaś latem ulegają załagodzeniu po wpływem słońca. Chociaż wymienione wyżej zmiany skórne nie wpływają na ogólny stan zdrowia pacjenta, mogą powodować silny dyskomfort psychiczny ze względu na lokalizację w widocznych miejscach. Dlatego też ważne jest, aby jak najszybciej podjąć leczenie pod okiem specjalisty. Lekarz musi też wykluczyć inne choroby skóry, które mogą dawać podobne objawy; należą do nich łuszczyca, przyłuszczyca, łupież pstry czy wyprzenie bakteryjne lub drożdżakowe.
Metody terapii
Leczenie ogólne łojotokowego zapalenia skóry powinno skupiać się na łagodzeniu stanów zapalnych i eliminowaniu grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Malassezia, które mogą zaostrzać reakcję zapalną. W tym celu stosuje się preparaty przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne i przeciwbakteryjne – powinny one być dobierane przez lekarza zależnie od stanu choroby. W pierwszej kolejności zaleca się stosowanie leczenia miejscowego, a w razie nieefektywności tej metody dodatkowo stosuje się terapię ogólną.
Do łagodzenia objawów łojotokowego zapalenia skóry na głowie wykorzystuje się specjalne szampony o działaniu przeciwgrzybicznym. Skuteczna jest też cyklopiroksolamina – lek działa nie tylko grzybobójczo, ale również przeciwzapalnie, jednak nie może być stosowany przez pacjentów z nadwrażliwością na ten preparat, kobiety w ciąży oraz u noworodków i niemowląt.
Leczenie zmian chorobowych w obrębie skóry gładkiej opiera się na stosowaniu środków hamujących stan zapalny, a w tym również leków sterydowych, jednak nie dłużej niż przez okres 7 dni. W przypadku ognisk choroby zlokalizowanych na tułowiu bądź kończynach stosuje się kortykosterydy naprzemiennie z lekami przeciwgrzybicznymi.
Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt nazywane jest ciemieniuchą. Zmiany skórne zlokalizowane są na głowie i powinny być łagodzone poprzez stosowanie odpowiedniej oliwki lub wazeliny oraz łagodnego szamponu przeznaczonego dla dzieci. Łuski można delikatnie wyczesywać miękką szczoteczką.
Po trzecim nawrocie łojotokowego zapalenia skóry chorobę uznaje się za ciężką i nawrotową. W takich przypadkach dermatolog zazwyczaj przepisuje doustne leki przeciwgrzybiczne, a niepoddające się leczeniu zmiany na tułowiu można naświetlać podczas zabiegów fototerapeutycznych. Silny świąd załagodzić mogą preparaty przeciwhistaminowe, a zażywnie preparatów z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi wspomaga terapię.